در ماه مه گذشته، هنگ‌کنگ قانون مهمی برای تنظیم استیبل‌کوین‌های وابسته به ارزهای فیات تصویب کرد تا جایگاه خود را به‌عنوان قطب مالی دیجیتال تثبیت کند و با استراتژی گسترده‌تر پکن برای ترویج یوان دیجیتال (e-CNY) به‌عنوان جایگزینی برای دلار آمریکا همسو شود،

در همین حال، سیاست‌گذاران آمریکایی و شرکت‌های فناوری مالی تلاش‌های خود را برای گسترش استیبل‌کوین‌های دلاری افزایش داده‌اند، که نشانه رقابت روزافزون بر سر تعیین قواعد نظام پولی دیجیتال نوظهور است.

استراتژی چین: ساخت نظام ارزی چندقطبی

چین با حمایت بانک خلق خود (PBOC) در حال توسعه یوان دیجیتال است و برنامه دارد مرکز عملیات بین‌المللی e-CNY را در شانگهای راه‌اندازی کند تا حضور جهانی این ارز دیجیتال را تقویت کند و وابستگی به دلار را در تجارت بین‌الملل کاهش دهد. هدف PBOC ادغام e-CNY در تأمین مالی زنجیره تأمین و پرداخت‌های مرزی، به‌ویژه بین سرزمین اصلی چین و هنگ‌کنگ است؛ جایی که انتظار می‌رود تا سال 2025، میزان استفاده به 8 میلیارد دلار برسد،

با این حال، تحلیلگران جی‌پی مورگان معتقدند یوان دیجیتال به‌زودی سلطه دلار را در معاملات جهانی نخواهد شکست. در سال 2022، دلار آمریکا 88 درصد معاملات ارز خارجی، 70 درصد انتشار بدهی‌های ارزی و 48 درصد بدهی‌های فرامرزی را به خود اختصاص داد، در حالی که یوان تنها 7 درصد حجم معاملات ارزی را در بر گرفت،

با وجود این، نقش e-CNY در تسهیل تجارت میان کشورهای بریکس و بازارهای نوظهور می‌تواند به‌تدریج نفوذ دلار را در برخی مناطق کاهش دهد. رهبران بریکس در اجلاس 2025 ریودوژانیرو بر تعهد خود به «دلاری‌زدایی» تأکید کردند و خواستار توسعه سیستم‌های پرداخت جایگزین و مخالفت با تعرفه‌های یک‌جانبه دلارمحور شدند.

پیشرفت‌های مالی بریکس و تحولات زیرساختی

بریکس به‌طور فعال به‌دنبال توسعه سیستم‌های پرداخت جایگزین است. بانک توسعه جدید این بلوک بیش از 2.1 میلیارد دلار وام به ارزهای محلی برای پروژه‌های زیرساختی و پایدار ارائه کرده است تا وابستگی به دلار کاهش یابد، همچنین، توافق ذخیره نقدینگی 100 میلیارد دلاری این کشورها امکان حمایت مالی با ارزهای غیردلاری را فراهم می‌کند.

همزمان، سیستم پرداخت بین‌بانکی مرزی چین (CIPS) به‌سرعت گسترش یافته است و با سیستم SPFS روسیه تعامل دارد، که به برخی کشورها اجازه می‌دهد از شبکه سوئیفت دلارمحور عبور کنند. داده‌های تجاری نیز این روند را تأیید می‌کند: تجارت دوجانبه چین و روسیه در سال 2024 به 218 میلیارد دلار رسید که سهم فزاینده‌ای از آن با یوان و روبل تسویه شده است، و تجارت هند و روسیه نیز 66 میلیارد دلار بود که بخش زیادی از آن از طریق ارزهای محلی و بدون دخالت دلار انجام شده است.

استیبل‌کوین‌های آمریکایی: قانون‌گذاری و توسعه جهانی

در پاسخ به اهمیت روزافزون ارزهای دیجیتال، سنای آمریکا در 17 ژوئن قانون «GENIUS» را با حمایت دوحزبی تصویب کرد؛ نخستین چارچوب قانونی فدرال برای استیبل‌کوین‌ها که تضمین می‌کند این توکن‌ها با دارایی‌های نقد پشتیبانی‌شده، در برابر مقررات ثبت شوند و شفافیت و حسابرسی لازم را داشته باشند. تصویب این قانون، تسلط دلار در پرداخت‌های دیجیتال را تثبیت کرده است.

شرکت Circle، صادرکننده استیبل‌کوین USDC که به دلار آمریکا متصل است، در حال توسعه جهانی است. بر اساس گزارش 2025 این شرکت، عرضه USDC نسبت به سال قبل 78 درصد رشد کرد و در اوایل 2025 به بیش از 60 میلیارد دلار فعال در گردش رسید. حجم کل تراکنش‌ها تا نوامبر 2024 به بیش از 20 تریلیون دلار و حجم ماهانه آن به رکورد 1 تریلیون دلار رسیده است. USDC اکنون در بیش از 180 کشور در دسترس بیش از 500 میلیون کاربر قرار دارد و با شبکه‌های بانکی و پروتکل‌های انتقال بین‌زنجیره‌ای فعال همکاری می‌کند.

شرکت Ant International، زیرمجموعه آنت‌گروپ حمایت‌شده توسط جک ما، آماده است پس از تطبیق USDC با مقررات GENIUS، این استیبل‌کوین را به پلت‌فرم AntChain خود اضافه کند. این اتصال، USDC را به شبکه بیش از 1 میلیارد کاربر علی‌پی متصل می‌کند و ظرفیت تراکنش‌های فرامرزی دلار دیجیتال را افزایش می‌دهد.

پیامدها برای نظام مالی جهانی

رقابت فزاینده چین و آمریکا در حوزه ارزهای دیجیتال، نبردی استراتژیک برای نفوذ بر آینده نظام مالی جهانی است. در حالی که چین به‌دنبال ایجاد نظام ارزی چندقطبی است، آمریکا با استیبل‌کوین‌ها درصدد حفظ سلطه دلار در معاملات دیجیتال است.

این رقابت، نظام پولی جهانی را به‌شکل نظامی چندپاره درمی‌آورد که در آن ارزهای دیجیتال مختلفی با پشتیبانی بلوک‌های ژئوپولیتیکی متفاوت وجود دارد، این چندگانگی ممکن است هزینه‌های تراکنش را افزایش دهد و تجارت بین‌المللی را پیچیده‌تر کند، اما نشان‌دهنده تحول ساختار قدرت اقتصادی جهانی است.

بر اساس داده‌های اخیر، سهم دلار از ذخایر ارزی جهان از بیش از 70 درصد در اوایل 2000 به حدود 59 درصد در پایان 2021 کاهش یافته است. کشورهای بلوک بریکس به‌دنبال تنوع‌بخشی ذخایر هستند و در سه‌ماهه اول 2025 بیش از 244 تن طلا خریداری کردند که بالاترین میزان در سال‌های اخیر است، این اقدام نشان‌دهنده تلاش برای کاهش وابستگی به دلار و افزایش تاب‌آوری در برابر شوک‌های ژئوپولیتیکی است،

با این حال، نهادهایی مانند صندوق بین‌المللی پول هشدار داده‌اند که بهره‌وری پرداخت‌های دیجیتال ممکن است در مواجهه با فشارهای مالی و عدم هماهنگی نظام‌های ارزی دیجیتال، کاهش یابد و پایداری نظام مالی جهانی به مخاطره بیفتد.

اقتصاددانان برجسته‌ای مانند کنت روگوف، استاد دانشگاه هاروارد، این دوره را مهم‌ترین نقطه عطف در نظام ارزی جهانی از زمان پایان استاندارد طلا دانسته‌اند و پیش‌بینی کرده‌اند که دلار در کوتاه‌مدت همچنان مسلط خواهد بود اما چالش‌های جدی در پیش دارد.

هشدارها و آینده‌ای پرچالش

افزایش چندگانگی نظام‌های ارزی دیجیتال ممکن است هزینه‌های تسویه حساب را افزایش دهد، ریسک‌های ارزی را بالا ببرد و فرایند تطبیق با مقررات بین‌المللی را پیچیده‌تر کند. برای بازارهای نوظهور، این روند هم فرصت و هم تهدید محسوب می‌شود؛ فرصتی برای دور زدن گلوگاه‌های دلار و تهدیدی برای وابستگی به زیرساخت‌های دیجیتال منطقه‌ای و پلت‌فرم‌های فناورانه غالب.

نهادهای مالی جهانی مانند صندوق بین‌المللی پول هشدار داده‌اند که گسترش نامنظم ارزهای دیجیتال می‌تواند باعث تشدید عدم‌تطابق نقدینگی و کاهش پایداری سیستم در شرایط بحران‌های ژئوپولیتیکی شود.

در نهایت، رقابت ارزهای دیجیتال میان چین و آمریکا فراتر از مسابقه فناوری است و نشان‌دهنده بازتعریف حکمرانی پولی جهانی است. آینده امور مالی فرامرزی بیش از هر چیز به اعتماد اقتصادهای جهان به شبکه‌های مالی و فناوری‌هایی بستگی خواهد داشت که به آن‌ها متصل می‌شوند. در این عصر نوین، سیاست‌های مربوط به هم‌پذیری، دسترسی و حاکمیت نقشی تعیین‌کننده در شکل‌دهی به ساختار نظام مالی جهانی خواهند داشت.